Interview met Elske van den Berg – directeur Novarum

Elske van den Berg is directeur van Novarum. Er is in de loop der jaren meerdere keren gesproken over de inzet van ervaringswerk bij Novarum. Sinds ongeveer een jaar, is er een ervaringswerker werkzaam bij Novarum.

Wat zie jij als meerwaarde van de inzet van ervaringswerker bij Novarum?
Wat je hoopt is dat ervaringswerk kan helpen op meerdere gebieden. Dat het iets kan helpen in de afweging tussen je beter gaan voelen en de klachten en symptomen van de stoornis los te laten, bij de ambivalentie die zo hoort bij eetstoornissen. Een ervaringswerker heeft deze afweging reeds doorgemaakt en je hoopt dat deze ervaring het mogelijk maakt de cliënt te kunnen ondersteunen in de eerste stap naar herstel.

Het perspectief van de ervaringswerker kan bijdragen in het vertrouwen in de behandeling, hoop geven om goede keuzes te maken wat betreft gezondheid en mentaal welbevinden. Je hoopt dat de cliënt zich naast de behandeling door behandelaar tevens kan spiegelen aan een ervaringswerker. Dat is de meerwaarde. En dat geldt voor zowel aan het begin van een behandeling – wat kan/mag ik verwachten – als ook na de behandeling (blijf ik een deel van de klachten behouden, waar moet ik na behandeling rekening mee houden).

Aanvankelijk had jij wat twijfels bij de inzet van ervaringswerkers. Wat is je ervaring nu?
De twijfel ging niet over de meerwaarde. Het had te maken met de negatieve beeldvorming die er is t.a.v. de reguliere behandelingen van eetstoornissen. Men denkt dat er binnen Novarum alleen gekeken wordt naar de eetstoornis op zich. Hierdoor ontstond bij ons de angst dat wanneer we een ervaringswerker zouden aannemen, die geen behandelaar is en ook niet vanuit behandelmethodiek spreekt, een soort tweedeling zou ontstaan.

Een ander aspect is dat een eetstoornis moeilijk behandelbaar is en wij altijd beducht zijn dat mensen die een eetstoornis gehad hebben, een terugval kunnen krijgen. Onze verantwoordelijkheid is groot en de vraag is dan of je in de kliniek kan werken met ervaringswerker . Of hebben wij niet genoeg tijd en ruimte om die begeleiding te kunnen geven, die het eigenlijk vraagt.

Hoe gaat het nu met die beduchtheid?
De vraag of we voldoende tijd en ruimte hebben om de begeleiding goed te doen is nog steeds reëel.
Maar gelukkig werken wij nu met een ervaringswerker, die inmiddels is ingebed in een structuur, zodat het niet alleen de verantwoordelijkheid van Novarum is, maar een gezamenlijke.

We hebben hele ernstige situaties meegemaakt, waarbij de ervaringswerker ook in de frontlinie van een cliëntcrisis betrokken was. Dan probeer je te structureren, de collega zelf te steunen en dit gezamenlijk met elkaar te dragen. Je moet ook van elkaar leren.

Ik begrijp dat jullie blij zijn met de inzet van de ervaringswerker, maar nog met elkaar aan het zoeken zijn om de ervaringswerker op het juiste moment in te zetten, zodat de inzet waarde krijgt voor de behandeling. Daar zit nog wel mogelijkheid tot verdere ontwikkeling en groei. Wat zou jouw advies zijn t.o.v. andere specialismen met een specifieke doelgroep, die geen ervaring hebben met ervaringswerkers, om dit wel te gaan doen?
Dat weet ik niet zo goed. Wat een valkuil is/blijft, is dat je als ervaringswerker niet een behandelaar bent, maar wel benaderbaar voor een cliënt. Er wordt veel appel op jou als ervaringswerker gedaan, vanuit cliënten die niet terechtkomen bij de behandelaren. Vaak willen cliënten, als het over bepaalde onderwerpen gaat, wél praten met een ervaringswerker , maar niet met een behandelaar. Dat maakt het lastig.

Enerzijds is het fijn, dat vertrouwen moet er ook zijn, maar als het gaat over destructieve gedragingen wordt het ingewikkeld. Soms wil je die laten floreren, maar soms zijn deze ook destructief. En het heeft ook iets te maken met kwetsbaarheid.

Hoe hebben jullie dat getackeld of hoe zijn jullie hiermee bezig binnen Novarum? Want ik neem aan dat deze problematiek ook bij jullie kan spelen.
Deze problematiek speelt juist bij Novarum en wij zijn nog zoekend hoe dit te aan te pakken. We zijn ons ervan bewust dat cliënten onderling dat destructieve gedrag kunnen aanjagen. Ons beleid is dit continue bij te sturen, maar je kan onderling contact ook niet verbieden.

Hoop jij door het inzetten van ervaringswerk vanuit die gedeelde gezonde ervaring, een positieve invloed te hebben op de bewustwording van dit (onbewust) negatieve gedrag?
Ja natuurlijk, daar kan je wel gewoon eerlijk en reëel in zijn. M.b.t. tips voor andere merken, weet ik het niet zo goed, omdat ik minder bekend ben met hun doelgroep. In het algemeen kan je zeggen: ga het maar gewoon doen. Je moet niet bang zijn voor een experiment.

Kun je mij vertellen wat tot nu toe de succesfactor is ten opzichte van het enthousiasme van de ervaringswerker?
Wees open over cliënten en wat het met je doet om in een behandelteam te zijn opgenomen.
Maak contact met de behandelaar, wees benaderbaar en vindbaar als collega, geef duidelijk aan wat je wél en wat je niet wilt.

Wat zijn de succesfactoren van de behandelaren in samenwerking met de ervaringswerker?
Vertrouwen geven om aan de slag te gaan met de cliënt en om de ervaringswerker onderdeel van het team te laten zijn.

Hoe zie jij de toekomst van ervaringswerkers als het gaat om ervaringsdeskundigheid bij Novarum?
We gaan binnenkort starten met een pilot pre-therapie, bestaande uit twee groepen, die worden gedraaid door een ervaringswerker in combinatie met een behandelaar, waarbij we ervaringsgroepen gaan draaien voordat de behandeling start. Doel is om in een heel vroeg voortraject te onderzoeken of er benefits te behalen zijn vóór aanvang van behandeling.